Gehandicaptenzorg: minder winst maar financieel redelijk gezond
Voor de gehandicaptenzorg was 2018 in financieel opzicht een minder goed jaar. De sector zag vorig jaar het netto resultaat teruglopen van 205 miljoen euro in 2017 naar 136 miljoen euro in 2018. Hoewel de totale omzet is gestegen naar 9,3 miljard euro (+4,3%), stijgen de bedrijfslasten harder tot 9 miljard euro (5,3%). Dit blijkt uit een analyse van 193 gepubliceerde jaarverslagen over 2018 van organisaties in de gehandicaptenzorg door Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs.
Dat het in 2018 licht slechter ging dan het jaar ervoor blijkt ook uit het aantal instellingen dat rode cijfers schreef: 43. De oorzaken zijn vooral te vinden in de stijgende personeelskosten en een krappe arbeidsmarkt. Met name een hoger ziekteverzuim van 6,4% en de sterke toename in inhuurkosten van extern personeel (+26,8%) vallen op.
Verschil in omvang
Nadat de gehandicaptenzorg na een incidenteel moeilijk jaar in 2016 in 2017 weer was opgekrabbeld, maakt de sector nu een pas op de plaats. Alhoewel gemiddeld redelijk gezond schrijft meer dan 22% van de onderzochte organisaties rode cijfers in 2018. Waar dat er in 2017 nog 33 waren, sloten vorig jaar 43 van de 193 organisaties het jaar af met een verlies. Kijkend naar omvang van instellingen in de gehandicaptensector valt wel op dat de kleinere organisaties (tussen de 10 miljoen euro omzet en 25 miljoen euro omzet) over het algemeen een hoger rendement laten zien dan de grotere (meer dan 300 miljoen euro omzet). Dit beeld is overigens vergelijkbaar met andere zorgsectoren.
Trend van steeds duurdere zorg per cliënt houdt aan
In 2018 stegen de inkoopuitgaven met 8,7% naar € 3,5 miljard euro. De algemene kosten zijn hiervan de grootste kostenpost en bestaan uit uitgaven aan administratie en registratie, communicatie, accountants en externe advisering. Ten opzichte van 2017 zijn deze kosten met 7,5% gestegen naar 651 miljoen euro. De kosten verbonden aan patiënten en bewoners zijn in 2018 gestegen met 6,9% tot 311 miljoen euro. Hieronder vallen, onder andere, uitgaven aan therapieën, geneesmiddelen en hulpmiddelen. Deze toename was groter dan de omzet (+4,3%) en de stijging in het aantal intramurale cliënten (+2,9%). Ruud Plu directeur/bestuurder van Intrakoop: “We zien hier een hele duidelijke en aanhoudende trend. Namelijk dat de zorg per cliënt steeds duurder wordt. Dit geldt niet alleen voor de gehandicaptenzorg, maar is een trend in de hele Nederlandse gezondheidszorg. Reden te meer om op zoek te gaan naar inkoopsamenwerkingsmogelijkheden om zo de kosten te drukken.”
Hoogste verzuimcijfers Nederlandse gezondheidszorg
Bijna driekwart van de bedrijfslasten bestaat uit kosten voor het personeel. Ook de gehandicaptenzorg heeft grote moeite om gekwalificeerd personeel te vinden en te behouden. Hierdoor zijn de onderzochte instellingen genoodzaakt om hun werknemers extern in te huren voor hoge kosten. Dit is terug te zien in de forse stijging van de personeelskosten niet in loondienst (+26,8%), die net als in voorgaande jaren toenemen. Prof. Dr. Richard Janssen, hoogleraar Economie en organisatie van de gezondheidszorg, stelt: “Met de recent afgesloten cao, die loopt tot en met 2021, ligt er een vergelijkbare jaarlijkse stijging in het verschiet. Om zicht te krijgen op de duurzaamheid van de bedrijfsvoering moeten organisaties daarom meerjarenprognoses opstellen.”
De onderzochte organisaties hebben in totaal samen zo’n 111.000 fte en worden ondersteund door 59.000 vrijwilligers. Opvallend is dat het aantal vrijwilligers (-1,5%) evenals het aantal stagiaires (-4,5%) in 2018 gedaald is ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook telt de sector eind 2018 5.704 vacatures. Verder is het ziekteverzuim in deze sector gestegen van 5,7% in 2017 naar 6,4% in 2018. Hiermee kent de gehandicaptenzorg samen met de VVT-sector gemiddeld gezien het hoogste ziekteverzuim percentage in de Nederlandse gezondheidszorg.