Aanschuiven bij meest gezonde buffet

De Zorgmonitor Duurzaam & Gezond verzamelt data over de gezondheid, duurzaamheid en nutriënten van levensmiddelen. Met die informatie kunnen zorgorganisaties veel nauwkeuriger bepalen wát ze precies inkopen. Dit zijn de eerste ervaringen.

Concrete doelen bepalen

Hoe gezond zorgorganisaties inkopen was nog niet echt meetbaar. Tot nu. De Zorgmonitor Duurzaam & Gezond maakt aan de hand van concrete inkoopdata van een zorglocatie inzichtelijk welk aandeel “gezond” is en welk aandeel “duurzaam”. Loes Smits, consultant van Foodstep, legt uit hoe het werkt. ‘Zorgorganisaties vragen de inkoopdata van levensmiddelen op bij hun leverancier en geven die informatie door aan Intrakoop. Intrakoop deelt die data met ons. Foodstep werkt actief samen met PS in Foodservice, dat 220.000 artikelen heeft geborgd. Daardoor weten wij precies welke nutriënten waar in zitten en kunnen we die gegevens aan elkaar koppelen.
De leden krijgen hiervan een rapportage. Met die informatie kan de zorgorganisatie concrete doelen bepalen om het aandeel gezondheid, duurzaamheid en/of nutriënten te verbeteren, zoals door producten met meer of minder zout en suiker, verzadigde vetten, vezels, eiwitten en/of koolhydraten in te kopen. Voor een zo groot mogelijke informatiewinst is het van belang dat zoveel mogelijk leveranciers meedoen.’

Samen impact creëren

Volgens Bram Buyserd, inkoper/productmanager bij Intrakoop, is de Zorgmonitor een stuurmiddel om het effect van aanpassingen in de inkoop echt meetbaar te maken. ‘Hiermee voorkomen we dat duurzaamheid strandt bij goede bedoelingen. Op basis van de kwartaalrapportage kunnen onze leden heel gericht aan de slag. Zo kan een verpleeghuis bijvoorbeeld besluiten te sturen op meer eiwitten, omdat ouderen daar vaak baat bij hebben. Terwijl een ziekenhuis juist weer kan kiezen voor minder vetten, suikers en zout voor patiënten. Producten krijgen een waardering van het Voedingscentrum en van PIANOo. Dat zijn onafhankelijke partijen die bepalen welk product gezond of duurzaam is. Onafhankelijkheid past bij onze coöperatie en om diezelfde reden verwelkomen we ook zoveel mogelijk leveranciers. Deze transities vereisen een ketenaanpak; samen creëren we impact!’

Verleiding wegnemen

‘Een ziekenhuis is een zorgorganisatie, geen supermarkt of snackbar’, zegt Roel Baarda, manager hotelservices van het Martini Ziekenhuis in Groningen. ‘Daarom moeten wij het goede voorbeeld geven. We zijn ervan overtuigd dat gezonde voeding bijdraagt aan het herstel van patiënten. In ons ziekenhuis waren we al gestart met de ontwikkeling van een nieuw voedingsconcept, voordat we deelnamen aan de pilot van de Zorgmonitor. Alle levensmiddelen die wij inkopen, moeten passen in een gezond voedingspatroon en het liefst binnen de Schijf van Vijf vallen. Cola en andere suikerhoudende frisdranken verkopen wij allang niet meer. Binnen onze muren halen we de verleiding weg om ‘comfort food’ te nuttigen. Niet door het te verbieden, maar door het simpelweg niet aan te bieden. Het Nationaal Preventieakkoord wil dat over vijf jaar de helft van alle zorgorganisaties gezonde voeding op het menu heeft staan. Wij denken dat eerder te bereiken als we zelf aan de knoppen zitten en niet afhankelijk zijn van leveranciers. Dat betekent dat zij op de hoogte moeten zijn van onze  ambities en inzage moeten geven in de ingrediënten en voedingswaarden van hun producten. Zolang wij de regie hebben
over de inkoop van levensmiddelen, zullen leveranciers zich daaraan moeten conformeren.’

Anders produceren én consumeren

‘Bij Van Hoeckel proberen we de beschikbaarheid van en de keuze voor gezonde levensmiddelen toegankelijker te maken’, zegt Rodney de Haas, directeur van Van Hoeckel. ‘Zo hebben we bij de bereiding van onze maaltijden aandacht voor plantaardige eiwitten. Ook maken we steeds vaker gebruik van duurzame ingrediënten zoals biologische aardappelen en groenten en MSC-gecertificeerde vis. We hebben een volledig menu ontwikkeld voor de patiëntenmaaltijd in de ziekenhuizen met significant minder zout dan reguliere convenience maaltijden uit de markt. Qua kostprijs is er nauwelijks verschil. Maar of deze initiatieven in onze productiekeuken ook leiden tot een groter volume, wordt uiteindelijk door de afnemer bepaald. Daarom is het van belang dat zorgorganisaties zowel hun medewerkers als de cliënten en familie meenemen in hun ambities. Hoe een product eruitziet, ruikt en smaakt zegt niet genoeg. De Zorgmonitor is een hulpmiddel om anders te gaan consumeren. Dan bewegen we naar een manier van leven waarbij we zuinig zijn op onze planeet en haar natuurlijke bronnen.’