Aanpak plastic afval: nut en noodzaak
Plastic afval is wereldwijd een groot probleem en heeft effect op onze omgeving en op onze gezondheid. Daarom zou ook de zorgsector meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor haar eigen afval. Daar is iedereen het waarschijnlijk wel over eens. De meningen lopen uiteen hoe we dit afvalprobleem het beste kunnen aanpakken.
Is bronscheiding zinvol of kunnen we beter wachten tot nascheiding op grote schaal mogelijk is? En moet je je wel richten op afvalverwerking of kun je beter focussen op het verduurzamen van het inkoopproces en plastics zelfs verbieden? Als inkoopcoöperatie van de zorg zetten wij onze ideeën en aanpak - wat we er samen met leden en leveranciers aan doen – op een rij.
Beginnen bij inkoop
Wij zijn ervan overtuigd dat als je echt wilt verduurzamen, je moet beginnen bij inkoop. Door met producenten na te denken over betere alternatieven of ontwerpen en met leveranciers over het verminderen van plastic(houdende) verpakkingen. Daarmee kun je ervoor zorgen dat er veel minder of geen plastic afval binnenkomt of dat het schoner en beter recyclebaar is. Initiatieven als de MVI-wegwijzer (voor Maatschappelijk Verantwoord Inkopen) en workshops over circulair en duurzaam inkopen kunnen daarbij helpen. Tegelijkertijd zien we dat overgaan naar een duurzaam inkoopproces vaak jaren duurt, voordat het echt impact heeft. Hiervoor moeten namelijk in de hele supply chain van grondstoffen tot verpakt eindproduct door (grondstof)leveranciers, fabrikanten, distributiebedrijven en eindgebruiker langlopende inspanningen gedaan worden, die vaak gepaard gaan met lange termijn investeringen, om tot structurele verduurzaming te komen.
Afvalverwerking
We focussen daarom ook op het afvalverwerkingsproces. Met als doel om samen met de afvalverwerkers zoveel mogelijk soorten afval te scheiden en te werken aan een zo transparant en effectief mogelijke manier om bijvoorbeeld gerecycled plastic op grote schaal opnieuw als grondstof in te zetten binnen Europa. Een concreet voorbeeld is een pilot met zorgorganisaties en leveranciers om PMD-afval (plastic, metaal en drinkpakken) gescheiden in te zamelen en te verwerken.
Bronscheiding of nascheiding
De nadruk bij afvalinzameling moet de eerstkomende jaren nog op bronscheiding liggen naar onze mening. Er zijn landelijk te weinig mogelijkheden bij diverse afvalverwerkers om op een goede - schone en betaalbare - manier de nascheiding van afval te verzorgen. De afgelopen jaren zijn er ook niet veel significante investeringen gedaan om nascheiding in de nabije toekomst landelijk wel mogelijk te maken. Bijkomend voordeel van bronscheiding is dat mensen zich veel meer bewust worden van de dagelijkse hoeveelheden plastic verpakkingsmateriaal die ze gebruiken.
Realiteit?
Ons standpunt is het plastic afvalprobleem aan te pakken met duurzamer inkopen en tegelijk afval bij de bron te scheiden en apart te verwerken. Maar loont het ook? Sommige leden vragen zich af of het scheiden van onder meer plastic op hun locaties wel zinvol is. En worden die gescheiden plastics uiteindelijk wel verwerkt tot herbruikbare grondstoffen? In de media verschijnen regelmatig publicaties die het tegendeel aantonen, dat plastic afval alsnog in onze verbrandingsovens terecht komt of – in het slechtste geval - geëxporteerd wordt naar Azië en daar deels wordt gedumpt.
Aanpak afvalverwerkers in de zorg
Hoe gaat het met de verwerking van plastic afval uit de zorg? We hebben het gevraagd aan Renewi en SUEZ, de belangrijkste afvalverwerkers voor de zorg.
- Renewi haalt met aparte vrachtwagens het PMD-afval bij klanten op en brengt het naar een overslaglocatie. Zodra daar voldoende PMD-afval ligt, brengen grotere vrachtwagens het afval naar de verwerkingslocatie van Hubert Eing Kunststofverwertung in Gesher, net over de grens in Duitsland. Daar wordt het PMD-afval gesorteerd en gerecycled tot grondstoffen. 80 – 90% wordt verkocht aan de kunststof- en maakindustrie die er nieuwe producten van maakt. Met de overgebleven 10-20% wordt energie opgewekt.(Lees meer over aanpak Renewi)
- Ook SUEZ zamelt het PMD-afval in bij bedrijven en instellingen. Op diverse op- en overslaglocaties van SUEZ wordt dit afval beoordeeld op grove en zichtbare vervuilingen en daarna in bulk getransporteerd naar sorteerinstallaties van SUEZ Rotterdam. Daar wordt het afval gescheiden in eenduidige afvalstromen. Minimaal 85% van die PMD-afvalstromen wordt gerecycled. Een groot gedeelte van de gesorteerde kunststof verwerkt QCP in Geleen tot grondstof voor nieuwe producten en verpakkingen. Hiermee is SUEZ in Nederland de enige die de hele keten beheert. (Lees meer over aanpak SUEZ)
Onze conclusie
Niets doen is geen optie. Als jouw organisatie erop gericht is om mensen gezond te maken en gezond te houden, zul je ook de verantwoordelijkheid moeten nemen voor het zo gezond en duurzaam mogelijk inrichten van je bedrijfsvoering en je moeten inspannen om eventuele schadelijke neveneffecten te voorkomen.
Samen kunnen we het verschil maken door:
- In gesprek te gaan met producenten en leveranciers over de mogelijkheden om plastic in producten en verpakkingen te verminderen.
- Het inkoopproces van zorgorganisaties zoveel mogelijk te verduurzamen, van inkoopspecificaties tot en met aanbieden van schonere afvalstromen voor recycling.
- Het plastic afval zo goed mogelijk bij de bron te scheiden, zodat zo schoon mogelijke afvalstromen ontstaan. Dan is de kans op recycling van het merendeel van het afval – en vermindering van de CO2-uitstoot - het grootst en voorkomen we dat het in verbrandingsovens terecht komt.
- Samen met de afvalverwerkers te zorgen voor transparantie in de keten en te werken aan een relevante ‘bestemming’ voor het gerecycled materiaal.
Een TNO-onderzoek van november 2020, “Verspil het niet”, onderstreept het belang van de juiste afvalinzameling en –verwerking. “Nog rigoureuzer zou het zijn om helemaal af te stappen van het gebruik van plastics en terug te keren naar andere materialen. Denkstatt heeft een scenario geanalyseerd van een wereld waarin alle plastics zijn vervangen door bestaande of nieuwe materialen, of geen materialen, en kwam tot de conclusie dat dit zou leiden tot een verdubbeling van het energieverbruik en de broeikasgasemissies. Daar komt bij dat deze aanpak bij het merendeel van de toepassingen onvermijdelijk zou leiden tot grote economische schade. Omdat de alternatieven zulke grote negatieve gevolgen hebben en omdat plastics zulke unieke functionele eigenschappen hebben, kunnen we beter inzetten op een versnelling van het duurzame circulaire gebruik van plastics.”
Kortom, elke bijdrage telt. Ook die van jouw zorgorganisatie.
Neem contact op
Wil je meer weten over onze ideeën en activiteiten om plastic afval in de zorg te verminderen? Neem contact op met Bert Baan, bert.baan@intrakoop.nl of 06 53 21 55 23. Voor meer informatie over wat we op andere aspecten van duurzaamheid met en voor je kunnen doen, kun je terecht bij Jan Holsappel, jan.holsappel@intrakoop.nl of 06 21 28 69 32.