GHZ geconfronteerd met forse kostenstijging en personeelskrapte
De aanbieders van gehandicaptenzorg worden dit jaar geconfronteerd met een kostenstijging die is opgelopen tot acht procent.
Dat blijkt uit recent onderzoek uitgevoerd door ons in opdracht van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN).
Hieruit kwam naar voren dat één en ander vooral te maken heeft met veel duurdere inkoop, maar ook met de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt. Deze twee factoren versterken elkaar. De zorgaanbieders proberen de kostenstijgingen te beheersen zonder cliënten hieronder te laten lijden. Ondanks deze inspanningen verwacht 40% van de GHZ-aanbieders dit jaar in de rode cijfers te eindigen.
Vooral personeelskosten
Uit het onderzoek komt naar voren dat genoemde 8% stijging een extra kostenpost van € 255 miljoen betekent. De invloed van de inkoopgerelateerde personeelskosten is het grootst. Deze kosten lopen dit jaar naar verwachting met € 85 miljoen op tot in totaal ruim € 1 miljard. Dat is bijna een derde van de totale inkoop in de sector. De grootste stijger is de post energie (+30%). Deze kostenstijgingen gaan ver uit boven de indexering van de bijpassende tarieven in 2022.
Krappe arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt is ook in de gehandicaptenzorg zeer krap. Momenteel kampt de sector met een kleine zesduizend vacatures. Daarnaast is het gemiddelde ziekteverzuim aanhoudend hoog (+10%), mede door de nasleep van de coronacrisis. Om met dit hoge verzuim en de vele vacatures toch goede zorg te kunnen leveren, is het onvermijdelijk om vaker een beroep te doen op personeel dat niet in loondienst is (PNIL), zoals uitzendkrachten en ZZP'ers. Hun inzet neemt al jaren toe, waardoor de personeelskosten in 2022 met 8,9% toenamen.
Kostenbeheersing
Aanbieders proberen de kostenstijgingen te beheersen zonder dat cliënten daar direct onder lijden. Er zijn programma’s gestart om zorg anders te organiseren, waarbij alle kostenposten nog eens scherp tegen het licht worden gehouden. Om de arbeidsmarktproblematiek tegen te gaan, bieden meerdere zorgorganisaties inmiddels combinatiebanen aan, waardoor medewerkers meer uren kunnen werken of flexibel kunnen worden ingezet.
Intensieve lobby
Om de veerkracht van de sector verder te verhogen, voert de VGN intussen een intensieve lobby op een aantal punten. Er wordt onder andere ingezet op een compensatie voor de gestegen energiekosten voor 2022, in de vorm van een maatwerkregeling in de verschillende zorgdomeinen. Verder zet de brancheorganisatie zich in voor afschaffing van de BTW op uitwisseling van zorgpersoneel, zoals dat tijdens de coronapandemie ook kon.
Voorts wil de VGN de groeiende inzet van (duur) personeel dat niet in loondienst is tegengaan door te verkennen hoe collegiale uitwisseling van personeel mogelijk is, zonder wettelijke beperkingen. Als dat mogelijk is, onderzoekt de VGN de mogelijkheid om de vergoeding voor ZZP’ers wettelijk koppelen aan een tarief dat is gebaseerd op de cao.