Binnen de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 heeft Intrakoop samen met leden drie pilots uitgevoerd om verduurzaming in de zorgsector te stimuleren. Met als doel samen kennis te delen en oplossingen te ontwikkelen, waarmee ook andere zorgorganisaties aan de slag kunnen. Eén van deze pilots richtte zich op het verbeteren van de scheiding van plastic en drinkpakken (vroeger gebruikte we de term PMD, tegenwoordig is dit PD) om herbruikbare grondstoffen te behouden en de CO2-uitstoot te verminderen. In dit interview blikken drie deelnemers terug op de pilot en delen zij hun ervaringen en uitdagingen.

“Gedragsverandering is een belangrijk onderdeel van afvalscheiding."

 

Hoe kijken jullie terug op de pilot? 

Melissa Kruimink, Duurzaamheidscoördinator bij Tangenborgh, vertelt: "Positief! De pilot gaf ons de kans om structureel na te denken over de logistiek rondom afvalscheiding. Het was prettig dat we dit niet alleen hoefden te doen, maar samen met andere zorgorganisaties konden sparren over wat werkt en wat niet. Dit soort samenwerkingen maken verandering haalbaar." 
 
Voor het Leger des Heils, die ook meedeed aan de pilot, was het een logische stap om met afval scheiden te starten. "Voor onze organisatie was de pilot een logische stap, aangezien we in 2018 al met verduurzaming zijn gestart”, legt Lourens Geertsema Programmamanager Duurzaamheid bij het Leger des Heils uit. “We hebben een centrale aanpak gevolgd, waarbij we het concept uitrolden over 130 locaties. Dit vereiste een andere aanpak dan bij sommige andere pilotdeelnemers." 
 
Robbert Marseille, Manager Vastgoed en Facility Management bij Leger des Heils vult aan: "We merkten enthousiasme bij medewerkers, maar zodra de afvalbakken er daadwerkelijk stonden, werd het lastiger. Veel mensen denken nog steeds: ‘een prullenbak is een prullenbak’. Dit laat zien dat gedragsverandering een belangrijk onderdeel is van afvalscheiding."  

Wat was doorslaggevend om de pilotlocaties mee te krijgen? 

"Doorzettingsvermogen is essentieel. Niet iedereen ziet direct de meerwaarde, maar als je volhoudt en laat zien dat afvalscheiding financieel gunstig kan zijn, wordt de motivatie groter", legt Melissa uit.  
Robbert: "Een uitdaging is dat gemeenten afval op verschillende manieren scheiden. Sommige doen aan nascheiding, wat het voor medewerkers minder logisch maakt om aan de voorkant al te scheiden. Dit vraagt om een duidelijke en eenduidige landelijke aanpak."  

Welke impact heeft de pilot gehad op jullie organisatie? 

“We zijn begonnen met afvalscheiding op één locatie en hebben dit nu op alle twaalf locaties doorgevoerd”, vertelt Melissa. “Hoewel het restafval niet drastisch is gedaald, zien we wel een flinke toename in gescheiden PD-afval."  Ook Lourens Geertsema beaamt dit: “Na de invoering op 124 locaties zagen we aanvankelijk een duidelijke daling in restafval. Twee jaar later merken we echter dat zonder voortdurende aandacht het effect langzaam afneemt. Dit vraagt om een blijvende focus op monitoring en evaluatie. Eén van de grootste uitdagingen is eigenaarschap. Niemand voelt en voelde zich écht verantwoordelijk voor afvalbeheer. Het valt niet standaard onder een bepaalde portefeuille, waardoor het lastig is om een structurele aanpak te creëren." 

Afvalbeheer krijgt in de praktijk vaak niet de prioriteit die het nodig heeft, omdat de aandacht van betrokken afdelingen vaak uitgaat naar andere urgente taken,” licht Melissa toe. “Daardoor is het een uitdaging om het onderwerp structureel op de agenda te houden.” 

Destijds hebben we een aanpak voor het scheiden van plastic, metaal en drinkpakken ontwikkeld en getest. Hoe bruikbaar is het destijds ontwikkelde stappenplan nu nog? 

Melissa: "Ik gebruik het zelf niet, omdat we al verder in het proces zitten. Maar voor organisaties die net beginnen, kan het een handig hulpmiddel zijn." Ook Lourens knikt instemmend: "Robbert en ik kennen het stappenplan niet goed, maar ook ik denk dat het als hulpmiddel voor nieuwe locaties het zeker van waarde kan zijn. Het biedt handvatten om te beginnen."  

Zijn jullie naast het scheiden van PD nog verder gegaan met andere afvalstromen? 

“Ja, we scheiden nu bijvoorbeeld ook koffieprut en etensresten (swill),” vertelt Melissa. “Dat doen we vooral vanuit duurzaamheidsoverwegingen. Tegelijkertijd brengt het scheiden van deze stromen ook uitdagingen met zich mee. Etensresten zorgen bijvoorbeeld snel voor geuroverlast, waardoor de containers vaker geleegd moeten worden. Omdat de afvalverwerker niet op gewicht, maar op basis van een gemiddelde per container factureert, betalen we vermoedelijk voor veel lucht. Dit leidt tot een flinke kostenstijging, terwijl het volume aan swill-afval ook toeneemt. We zijn hierover inmiddels in gesprek met de afvalverwerker om samen naar een passende oplossing te zoeken.” 

"Ook bij Leger des Heils kijken we hiernaar. We onderzoeken hoe we het hele inzamelingsproces kunnen optimaliseren. Door bijvoorbeeld het aantal ophaalmomenten te verminderen, hebben we al aanzienlijke kosten bespaard", vertelt Lourens.  

Hoe kan volgens jullie Intrakoop zorgorganisaties verder ondersteunen in dit proces? 

“Afvalmanagement is een relatief nieuw concept in de zorgsector”, legt Robbert uit. “Veel organisaties zien afval vooral als een logistiek vraagstuk, terwijl het in werkelijkheid draait om strategisch beheer. Hier ligt een kans voor Intrakoop om zorgorganisaties te begeleiden in de transitie naar een circulaire economie." Melissa vult aan: "Er is behoefte aan meer duidelijkheid en eenduidigheid. Intrakoop kan helpen door kennis te delen, gedragsverandering te stimuleren en leveranciers te betrekken in dit proces."

Wil jij ook met afval scheiden aan de slag?

Wil je in jouw zorgorganisatie ook het PD-afval gaan scheiden? Maak dan gebruik van onze kennis en ervaringen! Download het volledige stappenplan dat we samen met de leden hebben opgesteld en getest of neem contact op met één van onze duurzaamheidsconsultants via duurzaamheid@intrakoop.nl.